Φρένο στη Mercosur: Οι αγρότες μπλοκάρουν τη μεγάλη εμπορική συμφωνία της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παγώνει την υπογραφή της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις χώρες της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη), λόγω της έντονης αντίστασης κρατών-μελών και των σφοδρών αντιδράσεων των αγροτών σε όλη την Ευρώπη.

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήλπιζε να υπογράψει τη συμφωνία στη σύνοδο της Mercosur στη Βραζιλία, ωστόσο δεν εξασφάλισε την απαιτούμενη ενισχυμένη πλειοψηφία των κρατών-μελών.

Παρά τη στήριξη της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Δανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η σθεναρή αντίθεση της Γαλλίας και οι επιφυλάξεις της Ιταλίας και άλλων χωρών οδήγησαν στην αναβολή.

Την ίδια ώρα, η οργή των ευρωπαίων αγροτών κλιμακώνεται. Περίπου 10.000 αγρότες και χίλια οχήματα από όλη την ΕΕ διαδήλωσαν στις Βρυξέλλες, λίγα μέτρα από το κτήριο όπου συνεδρίαζαν οι ηγέτες, με επεισόδια έξω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παρόμοιες κινητοποιήσεις καταγράφηκαν στο Στρασβούργο, στη Λιέγη, αλλά και σε χώρες όπως η Ισπανία, η Πολωνία και η Βουλγαρία, δείχνοντας ότι τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου είναι πανευρωπαϊκά.

Για να κατευνάσουν τις αντιδράσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν σε μέτρα «προστασίας» που θα ενεργοποιούνται με την εφαρμογή της συμφωνίας. Προβλέπουν, μεταξύ άλλων, δυνατότητα αναστολής προτιμησιακών δασμών σε ευαίσθητα προϊόντα –όπως μοσχαρίσιο κρέας, πουλερικά, ζάχαρη, αυγά και εσπεριδοειδή–, καθώς και συνεχή παρακολούθηση της αγοράς από την Κομισιόν.

Η Mercosur αποτελεί νοτιοαμερικανικό εμπορικό συνασπισμό από το 1991. Οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ ξεκίνησαν το 1999 και κατέληξαν σε κατ’ αρχήν συμφωνία το 2019, χωρίς όμως να επικυρωθεί μέχρι σήμερα λόγω περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών ενστάσεων. Τον Δεκέμβριο του 2024 υπήρξε νέα πρόοδος για τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία που έχει συνάψει ποτέ η ΕΕ.

Η συμφωνία θα δημιουργούσε τη μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως, επιτρέποντας στην ΕΕ να αυξήσει εξαγωγές σε οχήματα, μηχανήματα και ποτά προς τη Λατινική Αμερική, ενώ θα διευκόλυνε την είσοδο στην Ευρώπη νοτιοαμερικανικών αγροτικών προϊόντων, όπως μοσχαρίσιο κρέας, ζάχαρη, ρύζι, μέλι και σόγια – εξέλιξη που προκαλεί τον μεγαλύτερο φόβο στους ευρωπαίους αγρότες.

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, που αρχικά πίεζε για άμεση υπογραφή, άφησε πλέον ανοιχτό το ενδεχόμενο καθυστέρησης, μετά και την επικοινωνία του με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, η οποία του ζήτησε χρόνο λόγω των αντιδράσεων των αγροτών στη χώρα της.

Στις Βρυξέλλες επιμένουν ότι η συμφωνία είναι κρίσιμη για την «αξιοπιστία» της ΕΕ, ωστόσο η πανευρωπαϊκή πίεση από τον αγροτικό κόσμο δείχνει πως χωρίς ουσιαστικές εγγυήσεις, το πολιτικό κόστος παραμένει υψηλό.